Relevante rapporten

Duurzaam Heiloo besefte dat transport van energie van en naar Heiloo elektriciteitsleidingen vraagt en transportverlies oplevert, zoals nu blijkt uit noodkreten van netbeheerders. En dat terwijl er in Heiloo al veel zonnepanelen zijn, met name op industrieterrein Oude Werf. Daarom werd voor en na de gemeenteraadsverkiezingen 2018 een buurtbatterij als speerpunt opgevoerd.

De gedachte was eenvoudig. Overdag wek je stroom op, op daken van bedrijven en woningen. Dat sla je op in een accu en als om 6 uur bedrijven sluiten gaan de woningen s’ avonds die energie gebruiken. Er werd ook gedacht aan een thuisbatterij. In een vooronderzoek bleek de praktijk weerbarstiger. De volgende punten kwamen naar voren.

  1. Wettelijk moet Liander op aanvraag kabels leggen, maar mag geen energie opslaan. Zij zoekt geen evenwicht tussen distributienet en transport, zoals bedrijven met distributiecentra op strategische locaties.
  2. De particulier die gebruik maakt van het net is leverancier en belastingplichtig. Dus als je stroom van je eigen PV panelen levert aan de buurtbatterij, betaal je belasting als je diezelfde stroom in de avonduren gebuikt (geldt niet op een terrein waar je zelf distributie doet doen na een hoofdmeter van Liander waar je de energie als totaal inkoopt).
  3. Je mag als collectief een energiebedrijf oprichten en op de energiemarkt (via handelaar), waarbij je uiteraard belastingplichtig bent (dus je winst zit in prijsverschillen kale elektriciteitsprijs gedurende de dag). Hier coördineert Tennet om te zorgen dat er voldoende capaciteit aan energie is gedurende de dag.
  4. De salderingsregel is een uitzondering. Als die afloopt kan een thuisbatterij aantrekkelijk worden omdat je dan niks te maken hebt met belasting over die opgeslagen energie.

Denk je echter vervolgens aan ‘all electric’ (oftewel je woning van het gas af), dan kan de vraag naar elektriciteit enorm toenemen.

  1. Een thuisbatterij volstaat niet om meerdere koude winterdagen op te vangen bij all electic. Ook een buurtbatterij is problematisch. Op die worst case bereken je kabels. Dus werd aanvullend gezocht naar opslag van warmte die deze periode kan overbruggen.
  2. Vraagsturing ofwel smart grid is dan belangrijk. Als iedereen gelijktijdig alle apparaten aanzet heb je maximaal kabels nodig. Het is voordeliger apparaten te gebruiken als zonpanelen energie leveren, en niet alle elektrische auto’s tegelijk op te laden. Ook kan de auto batterij als opslag dienen. Hierdoor nemen de mogelijkheden voor lokale balancering alleen maar toe.
  3. Gelijktijdig kwamen er zonepanelen op de markt die tevens warmte leveren, de zgn PVT. Nadeel hierbij is dat er in de winter minder zon is en je op bepaalde momenten weer elektriciteit nodig hebt van het net. Een rapport toont voordelen van PVT, maar ook weer het probleem van de piekbelasting met zware kabels. Verder stopt de PVT warmtelevering als de boiler op temperatuur is en er geen warmtevraag is.
  4. Bovenstaande twee punten vroegen om een oplossing voor het opslagprobleem voor warmte, wat zowel op particulier als buurt en wijkniveau mogelijk is en waarvoor er verschillende systemen zijn. Daarbij kan een bron met warmtepompen een mogelijkheid zijn maar ook een warmtenet aangesloten om restwarmte of een geothermie centrale (stadsverwarming kan duurder zijn). 

Het vooronderzoek toonde aan dat opslag niet alleen elektriciteit betreft en eigenlijk een veel breder vraagstuk is; energielogistiek genoemd. Voor specifieke vragen rond de buurtbatterij kregen we vervolgens subsidie van de Provincie wat zich richt op:

  1. De mogelijkheden om samen met Liander te komen tot een oplossing van energiedistributie met slimme opslag waarbij je geen extra kabel nodig hebt. Hiervoor zijn wettelijk experimenten mogelijk.
  2. Met Tennet kijken naar slimme capaciteitssturing van elektrische energie.
  3. De in de voorstudie opgeleverde lijst met eisen en wensen voor de batterijen verder uitwerken en nieuwe systemen daarin en plaats geven. Accu’s pas je n.l. toe op basis van het type gebruik.

De uiteindelijke vraag is of we een veel zwaarder net nodig hebben (die we betalen via vast recht) of dat we beter decentraal in Heiloo de energiehuishouding (inclusief warmte) goed kunnen regelen. Dat hoef je niet tot één batterij te beperken. Daar waar nodig plaats je een batterij en haalt die weer weg als deze op die plek  overbodig wordt door bijvoorbeeld meer elektrische auto’s die ook energie opslaan.